شبکه‌ی اقتصادی بین‌المللی شهردار سابق تهران محمدباقر قالیباف

✶ این مقاله به زبان English هم در دسترس است.

شبکه‌‌ی محمدباقر قالیباف متشکل از خویشاوندان، دوستان نزدیک، و فرماندهان سابق سپاه پاسداران است که خیریه‌ها و شرکت‌های عمرانی مختلفی را، که زیر نظر شهرداری تهران اداره می‌شوند، در اختیار خود دارند. این افراد از موقعیت‌های سیاسی خود به نفع سایر اعضای شبکه و بنیادهای مهمی  استفاده می‌کنند که قالیباف در طول حیات سیاسی خود مدیون آنها بوده است.

قالیباف که پیشتر فرماندهی قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا را بر عهده داشته است در سال ۱۳۹۳ قراردادی بیست هزار میلیارد تومانی بین شهرداری تهران و سپاه پاسداران منعقد کرد. قالیباف که آن زمان شهردار بود فارغ از رویه‌های جاری، این قرارداد عمرانی پرسود چهار ساله را به قرارگاه خاتم‌الانبیا واگذار کرد.  

علاوه بر این، قالیباف دو قطعه زمین را که برای پروژه‌ی پارکینگ عمومی در نظر گرفته شده بودند به  بانک انصار که متعلق به بنیاد تعاون سپاه است فروخت. بانک انصار در یکی از این دو قطعه زمین که  ۱۱ هزار متر مربع مساحت دارد پروژه‌ی مرکز خرید لوکس اطلس مال را آغاز کرده، و در زمین دوم که ۷۵ هزار متر مربع مساحت دارد در حال ساخت یک آسمان خراش و هتل است.

منافع تجاری شخصی قالیباف

قالیباف خود در هیئت مدیره‌ی دو موسسه و یک شرکت حضور دارد: 

• انجمن ژئوپلیتیک ایران
• دانشگاه غیرانتفاعی خراسان
• شرکت سپاد خراسان، که در زمینه‌ی ساخت و ساز، صنعت گردشگری و مجتمع‌های تفریحی-ورزشی، مرکز خرید و پارکینگ طبقاتی فعالیت می‌کند.

اقوام و دوستان قالیباف

• الیاس قالیباف پسر محمدباقر قالیباف است و در هیئت مدیره‌ی موسسه‌ی شمس الشموس، یکی از شرکت‌های تابعه‌ی خیریه‌ی امام رضا، عضویت دارد.
• اسحاق قالیباف پسر دوم شهردار سابق تهران است که گفته می‌شود در استرالیا مشغول فعالیت‌های اقتصادی است.
• زهرا مشیرالاستخاره، همسر قالیباف، و نصرت مشیرالاستخاره، هر دو در خیریه‌ی امام رضا فعالیت می‌کنند.
• سید محمد علی مشیر الاستخاره، یکی از اقوام همسر قالیباف در هیئت مدیره‌ی شرکت بازرگانی نسیم برکت و شرکت پیام سلامت پاسارگاد عضو است.
• رضا مشیر[الاستخاره]، که برادر همسر قالیباف است، در کشورهای الجزایر، سنگال، و ترکیه و استرالیا فعال است و مظنون به پولشویی است.
• سید محمد مهدی احمدی برادر همسر الیاس قالیباف و داماد محسن رضایی، فرمانده‌ کل سابق سپاه پاسداران است.

حلقه‌ی نزدیکان قالیباف

• رضا شیران خراسانی، نماینده‌ی مجلس، دوست صمیمی و مشاور.
• فرهاد یعقوبی قزوینی، موقعی که قالیباف فرمانده‌ی پلیس بود، معاون هماهنگی پلیس ایران بود. او همچنین روابطی با سپاه پاسداران دارد.
• سید جعفر تشکری هاشمی، از دوستان دوران فرماندهی نیروی انتظامی قالیباف است و با قالیباف به شهرداری تهران رفت.
• سید مهدی تشکری هاشمی، برادر جعفر، که مشاور امور فناوری اطلاعات قالیباف است.
• سید محمد جواد شوشتری یکی دیگر از مشاوران قالیباف است که اخیرا به عنوان مدیرعامل خبرگزاری بین المللی قرآن (ایکنا) منصوب شد. 
• سید محمدهادی ایازی یکی دیگر از دوستان دوران فرماندهی نیروی انتظامی قالیباف است.
• محمدباقر ضمیر خرسندی از دوستان سپاهی قالیباف است.
• علیرضا ظریف رمضانی از خویشان قالیباف است که روابطی با سپاه پاسداران دارد.
• حجت الاسلام میثم اِمرودی از مشاوران قالیباف که روابطی با خانواده‌ی آیت الله خامنه‌ای و خیریه‌های مختلف دارد.
• عباس ایروانی مدیرعامل گروه عِظام است که به «مشارکت در اخلال عمده در نظام اقتصادی کشور از مجرای اخلال در نظام پولی و ارزی» متهم است.
• معصومه آباد عضو سابق شورای شهر تهران است که خود متهم به فساد است.
• محمد حسین مدهوش طوسی روابط زیادی با بنیاد تعاون بسیج و بنیاد تعاون سپاه دارد.
• محمود مقنیان روابط زیادی با شرکت‌های تابعه‌ی بنیاد تعاون بسیج دارد.

خیریه‌ی امام رضا

وجه مشترک تمام این افراد ارتباط ایشان با خیریه‌ی امام رضا است. خیریه‌ی امام رضا موسسه‌ای‌ است که به همسر قالیباف زهرا مشیرالاستخاره متعلق است. به این خیریه‌ و شرکت‌های زیرمجموعه‌ی متعدد‌ش به خاطر برخورداری از رانت‌های شهرداری انتقادهای زیادی شده است.  به تازگی اسنادی افشا شد که نشان می‌دهد قالیباف با سوءاستفاده از موقعیت خود به عنوان شهردار تهران قطعه زمینی را از بنیاد مستضعفان برای موسسه‌ی شمس الشموس که توسط پسرش الیاس مدیریت می‌شود و زیرمجموعه‌ی خیریه‌ی امام رضا است گرفته است.

موارد تعارض منافع قالیباف

سوءاستفاده از قدرت قالیباف به این یک مورد محدود نیست. قالیباف در دوران شهرداری‌اش، قرارداد‌های شهری پر منفعتی را میان نزدیکانش تقسیم کرد و همسر و دوستانش را در هیئت مدیره‌ی بسیاری از شرکت‌های وابسته به شهرداری منصوب کرد. به عنوان مثال زهرا مشیر الاستخاره، سید محمد جواد شوشتری، و میثم امرودی همگی در هیئت مدیره‌ی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران منصوب شدند. چهار درصد از درآمدهای شهرداری تهران به سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران تعلق می‌گیرد.در سال ۱۳۹۸ درآمد شهرداری تهران ۱۲ هزار و ۱۷۷ میلیارد ریال بود. این سازمان در سطح شهر تهران تعداد زیاد مرکز فرهنگی-هنری از جمله فرهنگسرا، نگارخانه، کتابخانه و موزه در اختیار دارد.

• میثم امرودی و سید محمدهادی ایازی عضو هیئت مدیره‌ی شرکت توسعه‌ی فضای فرهنگی هستند. در زمان عضویت ایازی در هیئت مدیره‌ی این شرکت، قرارداد‌های زیادی جهت ساخت، بازسازی و مرمت مساجد، سینماها، خانه‌ی هنرمندان ایران و باغ موزه‌ها از طرف شهرداری به آنها واگذار شد.
• ایازی همچنین عضو هیئت امنای صندوق ذخیره کارکنان شهرداری تهران و رئیس هیئت مدیره‌ی روزنامه‌ی همشهری و شرکت مطالعات جامع حمل و نقل و ترافیک تهران بوده است. او همچنین عضو هیئت مدیره‌ی یکی از تعاونی‌های  شهرداری تهران هم شد. ایازی با مجموعه‌‌ی فرهنگی ورزشی سایپا هم بی‌ارتباط نیست. او عضو هیئت مدیره‌ی شرکت محب سلامت ایرانیان است که موضوع فعالیتش «تاسیس ادغام توسعه انحلال و خرید و فروش واحدهای بیمارستانی» و «تملیک و تملک املاک و مستغلات به نام شرکت» است.
• مشاور قالیباف، شوشتری هم به ریاست هیئت مدیره‌ی برج میلاد، که شامل مرکز همایش، چندین رستوران، مرکز خرید و هتل می‌شود، منصوب شده بود.
• امرودی روحانی نزدیک به خانواده‌ی آیت الله خامنه‌ای که از طریق بنیاد ارشاد و رفاه امام صادق و موسسه‌ی سفیران صبح رویش به این خانواده وصل است، به عضویت هیئت مدیره‌ی فروشگاه‌های زنجیره‌ی شهروند در آمد.
• محمدباقر ضمیر خرسندی، که نام او در هیئت مدیره‌ی شرکت‌‌های مختلف وابسته به سپاه به چشم می‌خورد، عضو هیئت مدیره‌ی گروه توسعه صنایع و معادن شهر و شرکت توسعه بازرگانی بین الملل شهر شد که هر دو متعلق به بانک شهر هستند.
• سید جعفر تشکری هاشمی به هیئت مدیره‌ی شهر سالم تهران، هادیان شهر تهران، شرکت بهره‌برداری راه آهن شهری تهران و حومه، شرکت اتوبوسرانی تهران و حومه، و ستاد فنی معاینات فنی خودرو تهران راه یافت. همه‌ی این شرکت‌ها به شهرداری تهران وابسته هستند. تشکری هاشمی همچنین در هیئت مدیره‌ی شرکت راهگشای ناجی هم بود که خدمات تعویض پلاک‌ خودرو و موتور، شماره‌گذاری، صدور گواهینامه پایه یک و پایه دو و پایه سه و موتور را انجام می‌دهد.
• مهدی و جعفر تشکری هاشمی یک شرکت به اسم بنافاقشم دارند که قرارداد نصب دوربین‌های امنیتی و سیستم روشنایی تونل‌های توحید، نیایش، صدر، امیرکبیر و پارکینگ‌های لاله، تجریش، باهنر و اندیشه نصیب آن شد.
• جعفر تشکری هاشمی، رضا شیران خراسانی، و شوشتری در هیئت مدیره‌ی شرکتی به نام علائم راهنمایی و فنی ایران (عرف ایران) بودند که در زمینه‌ی «طراحی، ساخت و نصب تجهیزات ایمنی ترافیکی و تابلوهای راهنمای مسیر» فعالیت می‌کرد.
• رضا شیران خراسانی رئیس هیئت مدیره‌ی ندای مجمع راسخ است که زمینه‌ی فعالیتش «زیباسازی شهری، ساخت تابلو، فضای سبز، بازیافت و خدمات پذیرایی مراسمات و اخذ نمایندگی‌های داخلی و خارجی، اخذ تسهیلات ریالی و ارزی از بانک‌های داخلی و خارجی و موسسات مالی و اعتباری» است.
• سید محمد مهدی احمدی که هم با خانواده‌ی قالیباف و هم با خانواده‌ی محسن رضایی نسبت دارد، عضو هیئت مدیره‌ی بانک شهر، صندوق ذخیره کارکنان بانک شهر، لیزینگ شهر، شرکت توسعه بازرگانی بین المللی شهر، و موسسه تابناک بوده و هست.