✶ این مقاله به زبان English هم در دسترس است.
چرا این اصطلاح بسیار مهم باید برای استفاده در ایران بازتعریف شود
شفافیت اگرچه یکی از ارکان مدیریت خوب و کارآمد است، اصطلاحی است که اغلب به کار می‌رود اما به ندرت تعریف می شود. توضیح این که شفافیت چه معنایی دارد در ایران حتی سخت‌تر است، زیرا ساختار حقوقی به طور خاص جوری طراحی شده است تا افراد و نهادهای خاصی را از نگاه عموم مردم پنهان نگاه دارد.
اِسمال مدیا محقق در گزارشی با عنوان « شفافیت، فساد اداری و پاسخگویی در ایران» که به زودی منتشر می‌شود می گوید: «مفهوم شفافیت، علیرغم اهمیت و کاربرد گسترده‌ی آن در گزارش‌های سیاسی و اقتصادی، نوشته‌های پژوهشگران، مقررات و کنوانسیون های بین المللی، همیشه در ادبیات مربوطه توضیح داده و یا تعریف نمی شود.»
به گفته اِسمال مدیا جامع‌ترین تعریف از شفافیت در سندی که در سال ۲۰۰۷ که توسط کمیسیون اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد برای آسیا و اقیانوسیه (ESCAP) تحت عنوان «حکمرانی خوب چیست؟» منتشر شد یافت می‌شود. این گزارش شفافیت را به این شکل تعریف می‌کند:
شفافیت به این معنی است که تصمیمات گرفته شده، و اجرای آنها به شیوه‌ای انجام شود که از قوانین و مقررات پیروی کند. شفافیت همچنین به این معنی است که اطلاعات [مرتبط با این تصمیمات] آزادانه در دسترس کسانی باشد که این تصمیمات و اجرای آنها مستقیما بر [زندگی] آنها اثر خواهد گذاشت. همچنین شفافیت به این معنی است که اطلاعات به اندازه‌ی کافی و در شکل‌ها و از طریق رسانه‌هایی ارائه شوند که برای مخاطبین به راحتی قابل درک باشند.
با این حال در برخی کشورها، قواعد و قوانین جوری ساخته شده‌اند تا حقایق را به جای روشن کردن مبهم کنند. اِسمال مدیا با استناد به یکی از پژوهش‌های اخیر خاطرنشان می‌کند: «در ایران مقررات و قانون به‌طور کلی می‌توانند خود غیر شفاف یا ابهام‌زا باشند.»
از این رو تهران بیرو تعریف کمی تغییریافته‌ی اِسمال مدیا را به کار می‌برد تا مشخصه‌های نمونه‌ی ایران را در تعریف شفافیت در نظر گرفته باشد:
شفافیت به این معنی است که تصمیمات گرفته شده، و اجرای آنها به شیوه‌ای انجام شود که از قوانین و مقررات پیروی کند. مقرراتی که خود روشن و بی‌ابهام باشند. شفافیت همچنین به این معنی است که اطلاعات [مرتبط با این تصمیمات] آزادانه در دسترس کسانی باشد که این تصمیمات و اجرای آنها مستقیما بر [زندگی] آنها اثر خواهد گذاشت. همچنین شفافیت به این معنی است که اطلاعات به اندازه‌ی کافی و در شکل‌ها و از طریق رسانه‌هایی ارائه شوند که برای مخاطبین به راحتی قابل درک باشند.
✶ این مقاله به زبان English هم در دسترس است.