✶ این مقاله به زبان English هم در دسترس است.
هشت رسوایی اعضای شبکه رییس سابق بنیاد مستضعفان
محسن رفیقدوست هشتاد و یک ساله یکی از بنیانگذاران سپاه پاسداران و مدیران بنیاد مستضعفان است که از قعر گمنامی به ثروتی افسانه‌ای رسید. کدوران ریاستش بر بنیاد مستضعفان و مدریتش بر حداقل هفت خیریه‌ی مختلف پر از رسوایی‌هایی بوده که برخی از آنها به دستگیری همکاران نزدیک او منجر شده است. در اینجا به هشت پرونده‌ی فساد می‌پردازیم که خود رفیقدوست یا اعضای شبکه‌اش در آن دخیل بوده‌اند.
۱. قاچاق جنسی
بنیاد تعاون نور رفیقدوست در سال ۱۳۸۰ به اتهام تامین هزینه‌ی یک روسپی‌خانه در کانون یک رسوایی قرار گرفت. در مصاحبه‌ای که او در بهمن ماه سال ۱۳۸۰ با خبرگزاری ایسنا انجام داد، خود رفیقدوست اذعان می‌دارد که بنیاد تعاون نور هزینه‌های بنياد هدايت و حمايت كرج ( خانه گل یاس) را که برای «نگهداری و اصلاح زنان ويژه» تاسیس شده بود تامین می‌کرد. طبق گزارش خبری‌ای که در ۱۹ آذر ۱۳۸۱ منتشر شد، مددجویان دختر این خانه به تن فروشی وادار شده و حتی بنابر برخی روایات، برای کارگری جنسی به دوبی فرستاده می‌شدند. اکثر مطالب مربوط به این ماجرا از اینترنت حذف شده است.
۲. واردات لوکس
خیریه‌ی عترت فاطمی، که فقط به ایتام نیازمند سادات اختصاص دارد، با نهادهای قدرتمندی نظیر آستان قدس رضوی و کمیته‌ی امداد امام خمینی بده بستان دارد. اسناد مجلس نشان می‌دهد که عترت فاطمی در واردات خودرو هم دستی داشته است و این خیریه در سال ۱۳۸۹ تلاش کرده است تا با سوء استفاده از یکی از قوانین گمرکی (ماده‌ی ۳۷) مربوط به دوره‌ی پهلوی که موسسه‌های خیریه را به پیشنهاد وزیر دارایی و تصویب هیئت وزیران از پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض معاف می‌کند، این کار را انجام دهد. ۱ رفیقدوست عضو هیئت مدیره‌ی این خیریه است.
۳. پولشویی
یکی دیگر از افراد مرتبط با عترت فاطمی سید رضا نیری (درگذشت ۱۳۹۶) بود که دخترش زهرا سادات (مدیرعامل این موسسه) عضو هیئت مدیره‌ی دو موسسه‌ی خیریه‌ی دیگر هم هست: خیریه عترت بوتراب و شبکه‌ی ملی خیریه‌های حامی ایتام.
محمدعلی هادی نجف آبادی هم که در پرونده‌ی بانک سرمایه محکوم شد در هیئت مدیره‌ی این دو موسسه حضور دارد. به گزارش خبرآنلاین، متهمان پرونده‌ی بانک سرمایه برای پولشویی شرکت‌هایی را به نام راننده‌های آژانس و کارمندان دون پایه‌ی خود ثبت می‌کردند.
۴. تخریب محیط زیست
ابراهیم عسگریان دماوندی یکی از شخصیت‌های درخور توجه مرتبط با عترت فاطمی است و یکی از ثروتمندترین مردان ایران هم است. او موسس گروه صنعتی شیشه‌ی کاوه است. این هلدینگ در سال ۱۳۶۱ تاسیس شد. او در هیئت مدیره‌ی چندین سازمان و موسسه‌ی خیریه‌ی مرتبط با خانواده‌ی خامنه‌ای هم حضور دارد. ۲ یک فعال دانشجویی دانشگاه صنعتی سهند به خبرگزاری دانشجو گفت که یکی از کارخانه‌های عسگریان دماوندی به دلیل دفع نادرست پساب‌های صنعتی منجر به آلودگی منابع زیرزمینی آب و خاک در مراغه شده است. عسگریان دماوندی تاکنون برای این فاجعه‌ی زیست محیطی مجازات نشده است.
۵. ساخت و ساز غیرقانونی
مجید شایسته، یکی دیگر از اعضای هیئت مدیره عترت فاطمی، عضو سابق هیئت مدیره‌ی هلدینگ موزه‌های بنیاد مستضعفان است. پیوندهای او با شرکت‌های وابسته به بنیاد شهید و بنیاد تعاون سپاه شامل پروژه‌ی ایران مال است. در سال ۱۳۹۷ شهرداری تهران تایید کرد که در مراحل ساخت این پروژه تخلف صورت گرفته است و در بخش‌هایی که به پارکینگ اختصاص داشته ساخت و ساز تجاری و اداری انجام شده است. مجوزهای این پروژه مربوط به زمان شهرداری محمد باقر قالیباف بود که خود سابقه‌ی خدمت در سپاه دارد.
توسعه بین المللی ایران مال در ابتدا با نام سرمایه گذاری توسعه انرژی ارژنگ تاسیس شد و سپس به سرمایه‌گذاری سیراف تغییر نام داد. این شرکت تا پیش از اردیبهشت ۱۳۹۴ که بانک آینده کنترل آن را در دست گرفت، متعلق به بنیاد تعاون سپاه بود. تغییر نام مکرر شرکت‌های مرتبط با بنیادهای شناخته شده امری رایج است و برای پنهان کردن مالکیت و وابستگی آنها به نهادهای حکومتی صورت می‌گیرد.
۶. فوتبال
اکبر غمخوار، یکی از روسای سابق باشگاه پرسپولیس، از طریق خیریه‌ی اهداف نیکان به رفیقدوست وصل می‌شود. غمخوار با دریافت رشوه از همدستان سپاهی‌اش که در شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام روابط قوی داشتند به صدا و سیما کمک کرد تا از زیر بار پرداخت حق پخش تلویزیونی به باشگاه‌های فوتبال کشور در رود. پرداخت حق پخش تلویزیونی از الزامات کنفدراسیون فوتبال آسیا است. این کار علاوه بر زیر پا گذاشتن مصوبه‌ی مجلس، به اعتبار جهانی فوتبال باشگاهی ایران لطمه زد.
۷. اختلاس
سید باقر سخایی، سفیر سابق ایران در قطر و تونس، از طریق موسسه‌ی خیریه‌ی مهد قرآن کریم به رفیقدوست وصل می‌شود. در جریان پرونده‌ی فساد مالی مرتبط با بانک ملت نام احسان سخایی (فرزند سید باقر سخایی) مطرح شد.
به گزارش روزنامه‌ی شرق در دادگاه متهمان بانک ملت مشخص شد که یکی از شرکت‌های متعلق به احسان سخایی که در کار معاوضه و سوآپ نفت بود پس از هفت سال تنها ۱۹ میلیون دلار از وام ۲۵.۳ میلیون دلاری را که از بانک ملت دریافت کرده بود باز پرداخت کرده است و هنوز شش میلیون دلار از اصل پول و ۱۵ میلیون دلار از سود تسهیلات را باز پرداخت نکرده است. احسان سخایی داماد وزیر اطلاعات ایران محمود علوی است. برای او در ارتباط با پرونده‌ی بانک ملت کیفرخواست صادر نشده است.
پرونده‌ی بانک ملت مربوط به اختلاس مدیرعامل سابق این بانک علی دیوانداری است که یکی از متهمان در پرونده‌ی اکبر طبری هم است. طبری در دوره‌ی ریاست صادق آملی لاریجانی، معاون اجرایی دفتر ریاست قوه‌ی قضائیه بود.
۸. خویشاوند سالاری
برادر محسن رفیقدوست، مرتضی، رئیس کمیته‌ی انقلاب سعدآباد بود. او از متهمان پرونده‌ی اختلاس ۱۲۳ هزار میلیون تومانی (۴۵۱ میلیون دلار) ۳ سال ۱۳۷۴ بود که گریبانگیر بانک صادرات شد. در این پرونده فاضل خداداد به «افساد فی الارض» محکوم شد و ظرف پنج ماه اعدام شد اما مرتضی رفیقدوست که به حبس ابد محکوم شده بود پس از هشت سال مورد عفو قرار گرفت و از زندان آزاد شد. او در دوران حبس هم از امتیازات ویژه‌ی بسیاری برخوردار بود.۴
با این که محسن رفیقدوست روابط گسترده‌ای با خداداد داشت هرگز برای این اختلاس محاکمه نشد. خداداد چند قطعه زمین در شمال تهران خریداری کرد که یکی از آنها متعلق به بنیاد مستضعفان بود. محسن رفیقدوست در آن زمان ریاست بنیاد را به عهده داشت. بنابر برخی روایات خداداد مبلغ زمین متعلق به بنیاد را مستقیما به حساب شخصی محسن رفیقدوست واریز کرده بود و رفیقدوست هم بعدها آن مبلغ را به مسئولان بازگرداند. زمانی که خداداد از کشور گریخت رفیقدوست او را با وعده بخشش راضی کرد تا به ایران باز گردد. رفیقدوست در مصاحبه‌ای که در سال ۱۳۹۴ با مشرق نیوز انجام داد در این باره چنین گفت: «فاضل خداداد پاریس بود، شاید صلاح نباشد همه‌اش را بگویم. خلاصه‌اش اینکه به او زنگ زدم، به بعضی سوابقم اشاره کردم و گفتم اگر نیایی، توی گونی می‌آورمت، پاشو بیا، اینجا بهت امان می‌دهم. آمد ایران، بردمش بانک صادرات، همراهش یک چمدان پر سند بود.»
مرتضی در حال حاضر عضو هیئت مدیره‌ی شرکت تجارتی و ساختمانی و فنی دولت آباد است و پیش از آن هم بازرس۵ هیئت مدیره شفا طب نامان بود. پسرش علیرضا هم بازرس علی البدل همین شرکت است.
- تصویب‌نامه‌ی هیئت وزیران درباره‌ی این خیریه در اسناد دولتی قابل دسترسی نیست و لینک مجلس تنها سند رسمی مربوط به این ماجرا است. این سند نشان می‌دهد که کابینه‌ی احمدی‌نژاد پس از بحث درباره‌ی واردات خودرو توسط عترت فاطمی آن را تصویب کرده است. اما چون وزیر دارایی فراموش کرده بود که در متن تصویب‌نامه عنوان خیریه را برای عترت فاطمی به کار ببرد، مجلس آن را مغایر با قانون دانسته است. این تصویب‌نامه مفقود شده است و مشخص نیست که آیا پس از دریافت نظر رییس مجلس کابینه‌ی احمدی‌نژاد اقدام به اصلاح تصویب‌نامه خود و ذکر عنوان خیریه برای عترت فاطمی کرده است یا نه. هیچ گزارش رسانه‌ای درباره‌ی واردات خودرو توسط عترت فاطمی موجود نیست. از آنجا که اساسنامهی این خیریه غیر قابل دسترسی است مشخص نیست که بر طبق آن این خیریه مجاز به انجام فعالیت اقتصادی و وارداتی می‌باشد یا نه. به نوشته‌ی وبگاه خیریه، عترت فاطمی برای نیکوکاری و امور خیریه، تسهیل ازدواج، و امور خانواده تاسیس شده است. طبق مطلبی که در وبگاه شبکه‌ی ملی خیریه‌های حامی ایتام منتشر شده اساسنامهی عترت فاطمی فاقد مواردی چون «بازرگانی، واردات و صادرات، و هرگونه فعالیت اقتصادی در راستای اهداف موسسه» است.
- این موسسات عبارت‌اند از: خیریه‌ی انفاق ثلث، انجمن حامیان توسعه حوزه های علمیه و جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران.
- در سال ۱۳۷۳ نرخ دلار ۲۶۳ تومان بود.
- وکیل بانک صادرات در این پرونده صالح نیکبخت بود. او مصاحبه‌ای افشا کرد که مرتضی رفیقدوست در دوران محکومیتش به عنوان مامور خرید زندان اوین انتخاب شد. و این بدان معنا بود که می‌توانست هر زمان که می‌خواهد برود و بیاید. محسن رفیقدوست این ادعا را به به شدت رد می‌کند.
- بازرس در هر شرکت سهامی کسی است که اختیار نظارت در اعمال هیات مدیره و تفتیش اعمال و دفاتر و حق هرگونه اظهار نظر در امور جاری و مالی شرکت را دارد
✶ این مقاله به زبان English هم در دسترس است.