✶ این مقاله به زبان English هم در دسترس است.
اکثریت قریب به اتفاق اعضای هیئت مدیره تسنیم و فارس و جوان از فرماندهان سپاه پاسداران بوده‌اند یا افراد شاغل در بیت رهبری. این قسمت دوم از گزارش تحقیقی دو قسمتی درباره سه رسانه‌ی اصلی سپاه پاسداران است؛ این بار درباره جوان، روزنامه‌ای که «برای بسیج، به دست بسیج» نوشته می‌شود.
در این گزارش تحقیقی چه می‌خوانیم؟
تهران بیرو و رادیو زمانه ــ در این مقاله تحقیقی دوبخشی، به واکاوی درباره‌ی سه خبرگزاری اصلی سازمان سپاه پاسداران می‌پردازیم: خبرگزاری تسنیم، خبرگزاری فارس، روزنامه جوان.
نگاهی به اعضای هیئت مدیره این سازمان‌های رسانه‌ای، گروهی از مبلغان و جیره‌خواران برجسته جمهوری اسلامی را آشکار میکند، از جمله یک فرمانده سپاه که به تأسیس این خبرگزاری‌ها کمک کرد: حمیدرضا مقدم‌فر.
تحلیل اعلامیه‌های ثبت‌شده در روزنامه رسمی نشان می‌دهد که اکثریت قریب به اتفاق اعضای هیئت مدیره این سازمان‌های خبری از فرماندهان سازمان سپاه پاسداران بوده‌اند یا افراد شاغل در بیت رهبری. سند جداگانه‌ای نشان می‌دهد که جانشین فرمانده نیروی اطلاعات سپاه، از سال ۱۳۸۷ رئیس هیئت مدیره خبرگزاری فارس بوده است.
آنچه در زیر می‌آید، قسمت دوم از این گزارش دو قسمتی است و به روزنامه جوان می‌پردازد.
روزنامه جوان در سال ۱۳۷۷ به عنوان زیرمجموعه‌ای از شرکت و چاپخانه پیام‌آوران نشر روز تأسیس شد. این شرکت صاحب امتیاز این روزنامه است و حق توزیع این نشریه را در اختیار دارد. پیام‌آوران نشر روز زیرمجموعه بنیاد تعاون بسیج است که بنا به گزارش قبلی «تهران بیرو»، خود تحت کنترل بنیاد تعاون سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است.
عبدالله گنجی از سال ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۰ مدیر مسئول بود و از آن تاریخ تا به‌حال مدیر مسئول روزنامه همشهری است. بنا به گزارش «تهران بیرو»، همشهری یکی از خبرگزاری‌هایی است که از سوی اعضای خانواده رهبر جمهوری اسلامی کنترل می‌شود.
بنا به مصاحبه‌ای که ۱۶ مهر ۱۳۹۸ در انصاف‌نیوز منتشر شد، گنجی چهار منبع درآمد روزنامه جوان را نام برد: فروش دکه‌ای، آگهی‌ها، قرارداد سالانه با نیروی معاونت بسیج، و چاپخانه تحت تملک پیام‌آوران نشر روز.
گنجی در اظهارات گذشته، هرگونه نزدیکی با سپاه پاسداران از نظر «تشکیلاتی، حقوقی و ساختاری» را رد کرده است. بنا به گفته‌ی او:
همین که این روزنامه را در بسیج مشاهده می‌کنند گمان می کنند مال سپاه است.
تحقیقات ما نشان می‌دهد که چندین تن از اعضای هیئت مدیره پیام‌آوران نشر روز سابقه خدمت در سازمان سپاه پاسداران یا بسیج را دارند. بنا به مدارکی عمومی که به سال ۱۳۹۸ برمی‌گردد، سهام‌داران اصلی این شرکت بنیاد تعاون بسیج و زیرمجموعه آن یعنی سازمان تأمین اقلام مصرفی بسیجیان هستند.
بسیج یکی از زیرشاخه‌های سازمان سپاه پاسداران است. بنیاد تعاون بسیج زیرمجموعه بنیاد تعاون سپاه است. رهبری بسیج همواره شامل اعضای فعال سپاه پاسداران بوده است.
جوان و سرکوب‌ها
وفاداری سیاسی روزنامه جوان به بسیج، کمپین کژآگاهی‌سازی این نشریه علیه فعالان برجسته و معترضان ضد دولتی را هدایت میکند. این روزنامه همواره مسیح علی‌نژاد، فمنیست ساکن آمریکا را مورد هدف قرار می‌دهد. برای مثال، در مقاله‌ای با نام «اعترافات عامل مایوس سیا» که در ۱۲ بهمن ۱۴۰۱ چاپ شد، نویسنده مدعی شد که علی‌نژاد به عامل سازمان سیا و کاخ سفید بودن، اقرار کرده است. در ادامه این مقاله در نقل قول نادرستی از علی‌نژاد، او می‌گوید که تظاهرات یا (آشوب)های اخیر توسط آمریکا سازماندهی شده بود.
جوان در متن دیگری به تاریخ ۶ اسفند، به دروغ مدعی شد وقایع پس از کشته شدن مهسا امینی بخشی از توطئه دشمن بوده است، تلفات جوانان در جریان اعتراضات اتفاق نیفتاده، و قربانیان عمدا و برای دامن زدن به خشونت‌های فرقه‌ای به نمایندگی از اقلیت‌های قومی مختلف انتخاب شده‌اند. این ادعاهای دروغین فقط چند نمونه از اطلاعات نادرست این روزنامه بود.
نگاه نزدیک به هیئت مدیره روزنامه جوان
محمدودود حیدری
بنا به مدارک روزنامه رسمی، محمدودود حیدری از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۷ مدیرعامل شرکت پیام آوران نشر روز بود.
حیدری که تحصیل‌کرده رشته پزشکی است، از بنیان‌گذاران انجمن «پزشکان مسلمان بدون مرز» به شمار می‌رود. او از جمله ۱۹۲ نفری بود که در دی ۱۳۹۹، در اوج همه‌گیری ویروس کرونا، در نامه سرگشاده‌ای به رهبر جمهوری اسلامی ایران، ممنوعیت واردات واکسن‌های آمریکایی، انگلیسی و فرانسوی (به دلایل ایدئولوژیک) را تقاضا کردند. برآورد می‌شود که این ممنوعیت منجر به ۱۴۵۰۰۰ مورد فوت در اثر ویروس کرونا شد.
به گزارش جهان‌نیوز، حیدری در شهریور ۱۳۹۲ رئیس سازمان بسیج دانشجویی شد. به گزارش خبرگزاری تسنیم، او دو سال در این سمت بود. مقر سازمان بسیج دانشجویی در محل سفارت سابق آمریکا در تهران است.
وی در سال ۱۳۹۵ رئیس مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها شد. وظیفه این نهاد اطلاع‌رسانی از بیت رهبری به دانشگاه‌ها موسسات آموزش عالی است. (هیچ اطلاعیه ای مبنی بر جدایی وی وجود ندارد و حیدری همچنان در این سمت است.)
حیدری در سال ۱۳۹۵ یکی از اعضای موسس حزب تندروی اصول‌گرای خدمت‌گزاران آبادی و پیشرفت بود که از حمایت بسیاری از محافظه‌کاران تندرو برخوردار بود؛ محافظه‌کارانی چون غلامعلی حداد عادل پدر عروس علی خامنه‌ای، حسین طائب و علیرضا پناهیان. این حزب همچنین در انتخابات شورای شهر تهران در سال ۲۰۲۱ از نامزدهایی مانند نرجس سلیمانی، دختر فرمانده کشته‌شده سپاه قاسم سلیمانی حمایت کرد.
بنا به اسناد روزنامه رسمی از سال ۱۳۹۹ عضو هیئت مدیره ستاد اجرای فرمان امام خمینی و بنیاد برکت احسان متعلق به این ستاد بوده است.
سید نظام‌الدین موسوی
گزارش پیشین تهران بیرو نشان می‌دهد موسوی، نماینده بانفوذ تهران، با بنیادها و سازمان‌های رسانه‌ای تحت کنترل خامنه‌ای مانند فارس نیوز و کیهان ارتباط داشت. به گزارش روزنامه رسمی، موسوی از سال ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۶ عضو هیئت مدیره پیام‌آوران نشر روز بوده است.
حمیدرضا مقدم‌فر
مقدم‌فر یکی از فرماندهان سپاه است که به تأسیس بزرگترین خبرگزاری‌های تندرو وابسته به جمهوری اسلامی کمک کرد. مقدم‌فر گذشته از سمت خود در هیئت مدیره جوان که از زمان تأسیس روزنامه در سال ۱۳۷۷ تا کنون بر عهده داشته است، در سال ۱۳۸۲ در هیئت مدیره خبرگزاری فارس نیز حضور داشت. وی همچنین از مدیران مؤسس خبرگزاری تسنیم است که فعالیت خود را در سال ۱۳۹۱ آغاز کرد.
به گزارش خبرگزاری مهر، مقدم‌فر مشاور فرهنگی و رسانه‌ای فرمانده کل سپاه نیز هست. به گزارش پایگاه خبری «حوزه»، او همچنین قائم مقام دفتر حفظ و نشر آثار مقام رهبری است. این سازمان به چاپ، تبلیغ و توزیع آثار خامنه‌ای می‌پردازد.
او از سال ۱۳۹۱ عضو هیئت مدیره پیام آوران نشر روز بوده و از اعضای موسس و فعلی خبرگزاری تسنیم نیز هست. بنا به روزنامه رسمی، او در سال ۱۳۹۱ مدیرعامل خبرگزاری فارس بود. به گزارش مهر، او همچنین دبیر ستاد مردمی بزرگداشت قاسم سلیمانی است.
سید مسعود جزایری
جزایری نیز از فرماندهان سپاه است. به گزارش خبرگزاری حکومتی دانشجویان ایران (ایسنا)، او فعالیت خود را از کمیته انقلاب اسلامی، طرح پیشین پلیس اخلاق یا گشت ارشاد، آغاز کرد.
او در این نقش، پیش از پیوستن به سپاه، از دشمنان مفروض رژیم نوپای اسلامی در سال‌های اولیه انتقام می‌گرفت. جزایری که از مبلغان فعال نظام است، سمتهای مختلفی در ارتباطات داشته است، شامل سمت سابق او به عنوان مسئول روابط عمومی و سخنگوی سپاه، عضو دفتر سیاستگذاری سپاه، عضویت در شورای عالی سپاه و همچنین نماینده ولی فقیه در دانشگاه امام حسین (ع) است.
او در سال ۱۳۸۶ از سوی خامنه‌ای به سمت ستاد کل تبلیغات فرهنگی و دفاعی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی منصوب شد و همچنان این سمت را بر عهده دارد.
بنا به روزنامه رسمی، جزایری از سال ۱۳۹۱ تا حداقل سال ۱۳۹۷ عضو هیئت مدیره پیام آوران نشر روز بوده است.
علی محمد نائینی
نائینی همچنان یکی دیگر از فرماندهان سپاه است که به نقل از اسناد روزنامه رسمی در سال ۱۳۹۱ در هیئت پیام آوران نشر روز حضور داشت.
نائینی در زمان شهرداری محمدباقر قالیباف در هیئت مدیره توسعه فرهنگی و سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران حضور داشت. بنا به روزنامه رسمی، او در حال حاضر عضو هیئت مدیره بنیاد ملی خانواده ایران است و اخیرا انجمن علمی دفاع مقدس ایران را تأسیس کرده است. از جمله موسسان دیگر این انجمن می‌توان به فرماندهان سپاه مانند یحیی رحیم صفوی و بهمن کارگر که ریاست ستاد کاروان‌های راهیان نور را بر عهده داشت، اشاره کرد. در این تورهای یادبود، هواداران رژیم به صورت فصلی به مکان‌های جنگ ایران و عراق در جنوب ایران سفر می‌کنند و اردو می‌روند.
به گزارش تسنیم، نائینی همچنین رئیس ستاد بزرگداشت ۹ دی است. در این تاریخ، تظاهراتی دولتی برگزار می‌شود که طرفداران دولت، سرکوب قیام جنبش سبز در سال ۱۳۸۸ را جشن می‌گیرند.
بهروز اثباتی
اثباتی یکی دیگر از فرماندهان سپاه است. بنا به اسناد روزنامه رسمی، او در سال ۱۳۹۱ رئیس هیئت مدیره پیام آوران نشر روز بود.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، اثباتی پیش از این رئیس دفتر هماهنگی فضای مجازی کشور و نیروهای مسلح بود و در حال حاضر نیز رئیس ستاد فضای مجازی نیروهای مسلح است.
جواد جباری
جباری یکی دیگر از فرماندهان سپاه است که بر اساس اسناد روزنامه رسمی حداقل از سال ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۷ در هیئت پیام-آوران نشر روزحضور داشته است. به گزارش خبرگزاری تابناک، جباری تا سال ۱۳۹۶ رئیس بنیاد روایت فتح بنیاد بود. این بنیاد درباره جنگ عراق و ایران و سایر هدف‌های پروپاگاندای نظام، مستند می‌سازد.
جباری یکی از تهیه کنندگان فیلم جنجالی «قلاده‌های طلا» نیز بود. به گزارش سایت سینما پرس، در این فیلم که پروپاگاندایی علیه جنبش سبز سال ۱۳۸۸ است، تظاهرکنندگان به عنوان عوامل سازمان مجاهدین خلق که برای بی‌ثبات کردن ایران فرستاده شده اند، نشان داده شده اند. ابوالقاسم طالبی، کارگردان این فیلم در توییتر مدعی شد که دفتر رهبری با او تماس گرفته و گفته است که خامنه‌ای برای بار دوم فیلم را تماشا کرده و به آن «آفرین» گفته است.
محمد جواد اخوان
اخوان مدیر عامل فعلی و سردبیر جوان است که در سال ۱۳۹۰ جایگزین عبدالله گنجی شده است. مراسم تحلیف او با حضور برخی از مبلغان ارشد رژیم برگزار شد:
- سپهر خلجی، مدیر روابط عمومی دفتر مقام معظم رهبری
- عبدالله ضیغمی، جانشین فرمانده قرارگاه رسانه‌ای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، معروف به قرارگاه رسانه‌ای انقلاب اسلامی
- عبدالرضا آزادی فرمانده سپاه و جانشین معاونت فرهنگی هنری بسیج
عبدالله ضیغمی
بر اساس اسنادی که اولین بار پایگاه خبری العربیه فارسی منتشر کرد، عبدالله ضیغمی معاون بررسی و عملیات روانی سازمان اطلاعات سپاه بوده است. به گزارش پورتال خبری فارسی زبان دویچه وله، او در سال ۱۳۸۸ معاون فرماندهی ستاد ثارالله بود. این ستاد امنیت تهران را بر عهده دارد. او نقش مهمی در سرکوب اعتراضاتی که در واکنش به انتخابات ریاست جمهوری مورد بحث در آن سال رخ داد داشت.
سپهر خلجی
سپهر خلجی، دارای مدرک دکترای ارتباطات، به مدت ۱۲ سال مدیر روابط عمومی دفتر رهبری بود و پیش از این یکی از مدیران ارشد خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) بوده است. او به عنوان رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت ابراهیم رئیسی و رئیس ستاد اطلاع‌رسانی و تبلیغات اقتصادی کشور مشغول به کار است.
عبدالرضا آزادی
آزادی فرمانده سپاه و جانشین معاونت فرهنگی هنری بسیج است. بر اساس این سند روزنامه رسمی او تا چندی پیش ریاست هیئت مدیره پیام آوران نشر روز را نیز بر عهده داشت. آزادی در هیئت مدیره بنیاد تعاون بسیج که یکی از زیرمجموعه‌های بنیاد تعاون سپاه است فعالیت داشته است، علاوه بر سایر زیرمجموعه‌های بنیاد تعاون سپاه، مانند: خدمات علمی و آموزشی رزمندگان اسلام، سازمان هنری و فرهنگی رزمندگان اسلام، و موسسه رسانه‌ای منادیان بصیرت.
مؤسسه منادیان بصیرت بازی‌های ویدئویی تبلیغاتی مانند «فرمانده مقاومت: نبرد آمرلی» درباره قاسم سلیمانی و «تک تیرانداز: عقاب طلایی و حماسه نادر» را تولید میکند.
سید یاسر جبرائیلی
جبرائیلی به عنوان فردی که سیاست اقتصادی رئیس جمهور ابراهیم رئیسی را تدوین کرد، معرفی می‌شود. او هم‌اکنون معاون مرکز ارزیابی و نظارت راهبردی بر سیاست‌های کلی جمهوری اسلامی در مجمع تشخیص مصلحت نظام است. جبرائیلی همچنین حداقل از سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶ معاون آموزشی و پژوهشی خبرگزاری فارس بوده است.
جبرائیلی از مخالفان سرسخت تلاش‌های دولت قبل برای تصویب برنامه اقدام گروه ویژه اقدام مالی (FATF) با هدف جلوگیری از پولشویی و تامین مالی تروریسم بوده است و به تجارت نیوز گفت:
تنها در شرایطی ایران می‌تواند مطالبات FATF را به‌صورت کامل اجرایی کند که اولا هیچ تحریمی وجود نداشته باشد و ثانیا گروه‌های مقاومت شامل گروه‌های تروریستی نشوند، لذا تا آن زمان اساسا امکان همکاری کامل با گروه ویژه اقدام مالی برای ایران وجود نخواهد داشت.