پیشنهاد مطلب یکی از مهمترین و حساس‌ترین بخش‌های کاری یک خبرنگار است. هنگام پیشنهاد مطلب باید بتوانید در چند جمله کوتاه ولی جامع سردبیر را قانع کنید که مطلبی که می‌خواهید کار کنید ارزش انتشار دارد. هنگام پیشنهاد مطلب این نکات را مد نظر داشته باشید:
از کلی گویی پرهیز کنید: پیشنهاداتی مانند «اهمیت انتخابات این دوره مجلس»، «تاثیر برجام بر اقتصاد ایران» مورد قبول هیچ وبسایت خبری معتبری نیست. پیشنهاداتی از این دست سردبیر را قانع می‌کند که حرفی برای گفتن ندارید.
از پیشنهادات یک‌جمله‌ای پرهیز کنید: این که فقط بگویید «می‌خواهم در مورد تاثیر کم آبی بر کشت هندوانه مطلب بنویسم» سردبیر را قانع نمی‌کند. باید بیشتر توضیح دهید. به طور کلی باید بتوانید در یک تا دو پاراگراف به این شش سوال پاسخ دهید:
- موضوع مورد نظر چیست؟ بایستی بتوانید در یک جمله موضوع را شرح دهید.
- چرا این موضوع اهمیت دارد؟ چرا الان باید به این موضوع پرداخت؟
- چرا شما باید این موضوع را دنبال کنید؟ (مثلا به دلیل این که به منابع خوبی دسترسی دارم، تحصیل‌کرده‌ی این رشته هستم یا سال‌ها در این مورد مطالعه کرده‌ام، افراد خوبی را برای مصاحبه می‌شناسم و غیره.)
- مطلب شما چه اطلاعات جدیدی در اختیار مخاطب قرار می‌دهد؟ چه تازگی‌ای دارد؟ چه اطلاعاتی دارد که تاکنون وبسایت‌های دیگر و خبرگزاری‌های دیگر به آن نپرداخته‌اند؟ (به زبان ساده مطلب شما چه حرف تازه‌ای دارد؟ چرا باید مخاطب بخواهد مطلب شما را بخواند؟)
- ساختار مطلب شما چگونه خواهد بود؟ (شخصیت محور، موضوع محور، …)
- با چه افرادی قرار است مصاحبه کنید؟
نوشتن مطلب:
اگر ساختار مطلب از محتوایی که دارید مهم‌تر نباشد کم اهمیت‌تر هم نیست. این که ساختار درستی برای مطلب تان انتخاب کنید به سردبیر کمک می‌کند تا با سرعت بیشتری مطلب شما را آماده کند و دیگر مجبور نباشد کل ساختار مطلب را تغییر دهد و از نو بسازد.
هنگام تنظیم ساختار مطلب این نکات را مد نظر قرار دهید: در چند پاراگراف اول خواننده باید متوجه شود که در این مقاله باید انتظار چه اطلاعاتی را داشته باشد. این کار عموما در انگلیسی در یک پاراگراف مشخص به نام «ناتگراف» انجام میشود. در مقاله‌های کمتر از حدود ۳۰۰۰ کلمه ناتگراف باید یک جایی بین پاراگراف‌های ابتدایی (اول تا پنجم) قرار بگیرد. پاراگراف ناتگراف مشخصا روشن می‌کند که مقاله راجع به چیست. مثلا: «استفاده روزانه از شکر منجر به بیماری‌های قلبی میشود.» یا «دولت ادعا می‌کند که مشکل فقر را ریشه کن کرده است ولی شواهدی که در دست است که نشان می‌دهد این ادعا توخالی است.»
محتوا:
در زمان تهیه مطلب مدام این سوالات را در ذهن تان تکرار کنید: چرا این موضوع برای مخاطب من اهمیت دارد؟ چه باید کرد که این موضوع برای این مخاطب اهمیت داشته باشد؟ این مطلب چه اطلاعات مفید و جدیدی به مخاطب غیر فارسی زبان می دهد؟
پیشینه‌ی موضوع:
از این که از اصل ماجرا چند قدم عقب‌تر بروید و پیشینه‌ای از مطلب در اختیار مخاطب بگذارید نپرهیزید. مخاطب دوست دارد تصویری بزرگ تر از آنچه هم اکنون در حال اتفاق افتادن است ببیند. این که فقط بگوییم علی امروز تقی را زد کافی نیست. باید بگویید علی و تقی که هستند اختلافشان سر چه بود و چرا کارشان به زد و خورد کشید.
پیدا کردن پیشینه‌ی موضوع در عصر اینترنت کار سختی نیست. اگر در مورد فردی حرف میزنید با گوگل کردن آن فرد می‌توانید اطلاعات معتبر زیادی پیدا کنید. اگر در مورد شرکتی صحبت می‌کنید وبسایت‌های مختلفی (از وبسایت وزارت صنایع گرفته تا اتاق‌های بازرگانی و غیره) این اطلاعات را دارند. اگر در مورد متهمی صحبت می‌کنید سری به وبسایت‌های معتبر قضایی بزنید. در کل در این زمینه کوتاهی نکنید چون اگر شما این کار را انجام ندهید سردبیر، اگر فارسی زبان باشد، مجبور است خودش این کار را انجام دهد و از آنجایی که سردبیر به اندازه شما بر آن موضوع احاطه ندارد این کار بسیار زمان بر و خسته کننده است. اگر هم سردبیر انگلیسی زبان باشد ندادن پیشینه باعث میشود که او مطلب را برای اضافه کردن اطلاعات چند بار به شما بازگرداند. این کار باعث اتلاف وقت او و شما میشود. در نهایت اگر یک مطلب بیش از حد معقول از وقت سردبیر را بگیرد ممکن است از ویرایش مطلب‌تان خودداری کند.
سندیت:
وقتی موضوعی را به عنوان یک واقعیت یا فکت مطرح می‌کنید برای آن دلایل و مدارک قانع کننده داشته باشید و آن را در اختیار مخاطب قرار دهید. مثلا اگر می‌خواهید بگویید فلان شرکت قدرتمند است باید بگویید این را از کجا می‌دانید. مثلا تعداد شعبه ها و کارکنان و پروژه‌هایی را که در دست دارند را ذکر کنید. اگر می‌گویید اعتیاد در ایران بیداد می‌کند این را نشان بدهید: از وبسایت ستاد مبارزه با مواد مخدر فکت بیاورید. از خبرگزاری‌ها یک نقل قول از فردی ذیصلاح بیاورید (نه هر کسی. این که وزیر آموزش و پرورش بگوید اعتیاد بیداد می کند هیچ اهمیتی ندارد) یا مثلا از مرکز آمار ایران آمار بیاورید.
پیدا کردن منبع برای فکتی که مطرح کرده‌اید کار ویراستار نیست. خود شما باید این کار را انجام دهید. هم برای شما راحت‌تر است (زیرا شما به موضوع بیشتر اشراف دارید تا ویراستار) هم موجب میشود مطلب سریع آماده انتشار شود و از ارسال ایمیل‌های ممتد میان ویراستار و تهیه کننده مطلب جلوگیری می شود.
لطفا از دادن لینک آنلاین پرهیز نکنید. هر حرفی که میزنید اگر که خودتان با فرد مورد نظر مصاحبه نکرده اید یا خودتان آمار مورد نظر را نگرفته اید لطفا بگویید از کجا این اطلاعات آمده است. به عبارتی ذکر منبع کنید («خبرگزاری فارس می‌گوید»، « ایسنا گزارش کرده است»، «ایرنا می‌گوید» و مثل آن. ندادن منبع در خبر‌نویسی سرقت ادبی به شمار می‌رود).
- برای سندیت دادن به یک فکت دلایلی مانند «این را همه میدانند»٬ یا «من خودم این تجربه را داشته ام» کافی نیست. هر فکت را حداقل دو منبع مستقل و معتبر باید تایید کنند.
- وقتی فکتی را عنوان می‌کنید در صورتی که موضوعیت داشته باشد٬ زمان (تاریخ، روز، ساعت…) و مکان را عنوان کنید. مثلا: «علی آقا روز سه شنبه ۱۲ فروردین ۱۳۹۳ در جمع دانشجویان دانشگاه تهران گفت:…» از به کار بردن عباراتی مانند «اخیرا» و «چند روز پیش» و … خودداری کنید. نگویید: «مریم چند روز پیش دستگیر شد. بگوید مریم دقیقا چه روزی دستگیر شد.»
استفاده از آمار:
- دادن آمار بسیار به مخاطب برای درک مطلب کمک می‌کند و بسیار توصیه میشود. اما توجه داشته باشید که آمار بیش از اندازه هم مطلب را بسیار خشک می‌کند. به طور کلی در هر پاراگراف از آوردن بیش از ۶ عدد خودداری کنید. آمار را لا به لای مطلب بیاورید.
- آمار را از جای معتبر بیاورید. هر آماری ارزش ذکر کردن ندارد.
- تمام آمار مرتبط را از یک منبع بیاورید. اگر می‌گویید طبق آمار مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۲ تورم فلان درصد بوده٬ بعد نگویید و در سال ۱۳۹۳ به گفته بانک جهانی تورم به فلان درصد کاهش پیدا کرده. هر دو آمار را یا از مرکز آمار بیاورید یا از بانک جهانی.
** در نهایت لطفا توجه داشته باشید: مطلب را تمام و کمال و آماده در اختیار ویراستار قرار دهید (با ساختار درست، آمار درست، بدون تناقض و اشتباه و ذکر دقیق منابع). در رسانه های معتبر ویراستار بیش از زمان معقولی که باید بر روی یک مطلب کار شود روی مطلب شما کار نخواهد کرد. اگر مطلبی بیش از اندازه نیاز به ویرایش و اصلاح و صرف نیروی انسانی داشته باشد ممکن است منتشر نشود.