✶ این مقاله به زبان English هم در دسترس است.
ساختار مالکیت مبهم گروه‌های رسانه‌ای نشان دهنده‌ی حضور سپاه است.
این گزارش با بررسی اسناد و شواهد عمومی از نقش سپاه در مالکیت نسیم آنلاین و نود اقتصادی و ساختار تجاری مبهمی که نحوه‌ی کنترل این رسانه‌ها توسط سپاه را پنهان کرده است، پرده بر می‌دارد.
در گزارش قبلی خود تهران بیورو، به فعالیت‌های گروه رسانه‌ای اطلس که مالک نسیم آنلاین و نود اقتصادی و چند رسانهی دیگر است، پرداخت.
در متن گزارش ستاد عماریون ( وابسته به سپاه) درباره‌ی فروش گروه رسانه‌ای اطلس به سازمان تبلیغات اسلامی که تحت کنترل علی خامنه‌ای است آمده است که نسیم آنلاین و نود اقتصادی متعلق به گروه رسانه‌ای اطلس هستند.
در آن زمان، خبرگزاری انصاف‌نیوز در گزارشی مدعی شد که خرید گروه رسانه‌ای اطلس در راستای
اهداف انتخاباتی محمد قمی، رییس سازمان تبلیغات اسلامی، است که سودای ریاست جمهوری در سر داشت.
بررسی اولیه‌ی اسناد عمومی حاکی است که نسیم آنلاین همواره متعلق به سازمان تبلیغات اسلامی بوده است. آدرس ثبتی این شرکت در خیابان ولی عصر تهران محل ثبت شماری از شرکت‌های دیگر متعلق به سازمان تبلیغات هم می‌باشد. در وبگاه نسیم آنلاین محل این خبرگزاری نشانی در خیابان سنایی درج شده است که در این آدرس هم تعداد دیگری از شرکت‌های متعلق به سازمان تبلیغات ثبت شدند.
در نگاه اول، سوابق حاکی از آن است که نسیم آنلاین همیشه متعلق به IDO بوده است. این شرکت در آدرسی در خیابان ولی عصر تهران که تعداد زیادی از دیگر شرکت های IDO به طور رسمی در آنجا مستقر هستند ثبت شده است. وب سایت نسیم آدرس دومی را در خیابان نیز درج کرده است که گروهی از دیگر شرکت های IDO نیز در آن به ثبت رسیده اند.
پس مالک نسیم آنلاین و نود اقتصادی کیست؟ فقدان اسناد تجاری رسمی و همچنین اسناد فروش این دو رسانه به سازمان تبلیغات اسلامی حاکی از ذی نفع بودن سپاه است. به نظر می‌رسد که سپاه برای پنهان نگاه داشتن نقش خود در مالکیت این دو رسانه از منابع سازمان تبلیغات اسلامی استفاده می‌کند. سپاه برای همین منظور شرکت «نوین رسانهی سپهر تصویر» را تاسیس کرد که ناشر نسیم آنلاین و نود اقتصادی است.
شرکت نوبت رسانه سپهر تصویر
در آگهی تاسیس این شرکت تاریخ ثبت آن ۲۸ آذر ۱۳۹۸ است.
نوین رسانه سپهر تصویر در حال حاضر صاحب امتیاز و ناشر وبگاه‌های نسیم آنلاین (تاسیس در سال ۱۳۹۲) و نود اقتصادی (تاسیس در سال ۱۳۹۶) است.
اعضای هیئت مدیره‌ی نوین رسانه سپهر عبارتند از:
محمد شجاعیان زنجانی – شریک، مدیرعامل هیئت موسس، نایب رئیس هیئت مدیره
شجاعیان زنجانی از مدیران قدیمی شرکت‌های مختلف دولتی است و پیش از این مدیرکل تولید و توزیع محتوای معاونت فضای مجازی سازمان صداوسیما بوده است. وی از شهریور سال ۱۳۹۸ تا اردیبهشت سال ۱۴۰۲ مدیر عامل خبرگزاری مهر و همزمان مدیر مسئول تهران تایمز بود.
خبرگزاری مهر و تهران تایمز هر دو متعلق به سازمان تبلیغات اسلامی هستند. لازم به ذکر است که فرید الدین حداد عادل که برادر زن مجتبی خامنه‌ای است در هیئت مدیره‌ی خبرگزاری مهر و تهران تایمز حضور داشته است.
اسناد عمومی نشام می‌دهد که شجاعیان همچنین یکی از مؤسسان و شرکای شرکت دیگری به نام موج یک اطلس امروز می‌باشد که در ۸ تیر ۱۳۹۷ برای ارایه‌ی خدمات رایانه‌ای (سخت افزاری و نرم افزاری) و خدمات مربوط به شبکه‌های اینترنتی و انفورماتیک و «انجام امور مربوط به دریافت هاست و دامین» تاسیس شد.
روزنامه رسمی نشان می‌دهد که شجاعیان در سال ۱۳۹۲ یکی از موسسان پیام کوه نسیم یا نسیم آنلاین (پایین را ببینید) بود.
یاسر جلالی – شریک، رئیس هیئت موسس
به گفته‌ی برخی از منابع خبری، یاسر جلالی داماد یکی از فرماندهان سپاه به نام غلامرضا جلالی است که ریاست سازمان پدافند غیرعامل کشور را بر عهده دارد.
هم یاسر و هم غلامرضا جلالی از طرفداران سرسخت افزایش محدودیت‌های اینترنتی در کشور هستند. یاسر آشکارا از طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی حمایت کرده است. در طرح صیانت کنترل مبادلات اینترنتی کاربران ایرانی به نیروهای مسلح داده می‌شود.
قانون بحث برانگیز تنظیم خدمات فضای مجازی که در ایران به نام «صیانت» شناخته می‌شود، حمایت کرده است که کنترل تبادل اینترنت را به نیروهای مسلح می‌دهد.
یاسر دستیار ویژه‌ی رئیس سازمان تبلیغات اسلامی است و در هیئت مدیره ده‌ها شرکت متعلق به این سازمان از جمله صندوق پژوهش و فناوری غیردولتی صنایع فرهنگی سپهر (نایب رئیس)، بنیاد سپهر تبلیغ نوین (مدیر عامل)، نشر الکترونیک ایران (رئیس هیئت مدیره)، موسسه‌ی تبیان نور (نایب رئیس)، و پردیس شریف سروش (رئیس هیئت مدیره) حضور دارد.
لازم به ذکر است که کمیل خجسته باقرزاده برادرزاده‌ی همسر علی خامنه‌ای تا فروردین ۱۴۰۱ موسس تبیان نور بود.
یاسر جلالی همچنین عضو هیئت مدیره‌ی تعدادی از شرکت‌های متعلق به سازمان صداوسیما مانند جام جم برتر برنا و سروش دیتا بوده است. جام جم برتر برنا (۱۳۹۷ تا ۱۴۰۱) ارائه دهنده‌ی خدمات پیمان مدیریت بود و سروش دیتا (۱۳۸۶) ارائه دهنده‌ی خدمات فناوری اطلاعات است.
جام جم برتر برنا ناشر روزنامه‌ی وطن امروز است.
فرید الدین حداد عادل برادرزن مجتبی خامنه‌ای همچنین یکی از اعضای هیئت مدیره و صاحبان سهم الشرکه در جام جم برتر برنا بود.
جلالی همچنین در هیئت مدیره‌ی شرکت‌های رسانه‌ای و فناوری اطلاعات متعلق به بنیادها مانند داده سامانه فن آوا (بنیاد تعاون سپاه) و رایمون مدیا (ستاد اجرایی فرمان امام به واسطه‌ی شرکت گسترش الکترونیک مبین ایران) حضور داشته است.
جلالی پیشتر در وبگاه علی خامنه‌ای موسوم به «Leader.ir» مقاله منتشر کرده است.
جلالی نیز مانند شجاعیان یکی از اعضای هیئت موسس و صاحبان سهم شرکه در موج یک اطلس امروز است (به بالا مراجعه کنید).
رسانه فرهنگی: نسیم آنلاین
اسناد عمومی نشان می‌دهد که نسیم آنلاین توسط محمد شجاعیان زنجانی و غلامرضا نوری حفظ آباد در ۲۵ آذر ۱۳۹۲ با نام پیام کوتاه نسیم تاسیس شد.
موضوع فعالیت این شرکت در زمان تاسیس «طراحی بانک‌های اطلاعاتی و کتابخانه‌های عمومی و تخصصی و سایت‌های اطلاع رسانی و ارائه خدمات فهرست نویسی، نمایه سازی، سندآرايی مدارک و اسناد هنری و فرهنگی» بود. در تاریخ ۳ مرداد ۱۳۹۸ «ارائه خدمات اطلاع رسانی در زمینه های فرهنگی، هنری، علوم قرآنی و معارف اسلامی» به موضوع فعالیت شرکت افزوده شد.
در بخش «درباره ما»ی وبگاه آن آمده است که نسیم «از منظر “گفتمان انقلاب اسلامی” به مسايل می‌نگرد و سعی دارد “شرایط موجود” را به “آنچه كه باید باشد” تغییر دهد.»
اسناد مربوط به تغییرات هیئت مدیره و سرمایه‌ی این موسسه به طور کامل در دسترس نمی‌باشد و تنها دو آگهی مربوط به نسیم آنلاین در سامانه‌ی روزنامه رسمی ثبت شده است (به بالا مراجعه کنید).
اعضای هیئت موسس نسیم آنلاین عبارتند از:
محمد شجاعیان زنجانی – شریک و مدیرعامل هیئت موسس
پیش از این مدیرکل تولید و توزیع محتوای معاونت فضای مجازی سازمان صداوسیما بود. وی از شهریور سال ۱۳۹۸ تا ا فروردین سال ۱۴۰۲ مدیر عامل خبرگزاری مهر و همزمان مدیر مسئول تهران تایمز بود.
خبرگزاری مهر و تهران تایمز هر دو متعلق به سازمان تبلیغات اسلامی هستند که یکی از نهاد‌های تحت کنترل علی خامنه‌ای است. خویشاوندان خامنه‌ای در گذر سالیان عضو هیئت مدیره‌ی این دو موسسه‌ی خبری بوده اند.
شجاعیان یکی از مؤسسان وصاحبان سهم الشرکه در شرکتی به نام موج یک اطلس امروز است که در ۸ تیر ۱۳۹۷ برای ارایه‌ی خدمات رایانه‌ای، انفورماتیک و انجام امور مربوط به میزبانی وب و دامنه تاسیس شد. روزنامه رسمی نشان می دهد که شجاعیان از موسسان نوین رسانه سپهر تصویر است که صاحب امتیاز نسیم آنلاین است.
غلامرضا نوری حفظ آباد – شریک، رئیس هیئت مؤسس، رئیس هیئت مدیره.
نوری در تاریخ ۱۵ مهر ۱۴۰۱ به عنوان معاون فضای مجازی صدا و سیما منصوب شد. نوری در مصاحبه‌ای با انجمن فضای مجازی پاک (فمپ) نظرات خود را در مورد تنظیم اینترنت در ایران مطرح کرد. وی با بیان اینکه هر گونه ارجاع به اینستاگرام و دیگر شبکه‌های اجتماعی خارجی را در برنامه‌های صدا و سیما ممنوع کرده است و افزود که «واژه قانونی که در صدا و سیما گفته می‌شود … ‘ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید’» است.
انجمن فضای مجازی پاک (فمپ)، سازمانی مرتبط با خانواده خامنه‌ای است که جهت افزایش محدودیت‌های اینترنتی و سانسور تلاش می‌کند.
نوری در رسانه‌های مختلف تحت کنترل علی خامنه‌ای نقش مدیریتی داشته است از جمله:
جام جم برتر برنا – نوری نایب رئیس هیئت مؤسس این شرکت تابعه‌ی صدا و سیما بود. موضوع فعالیت این شرکت که در تاریخ ۴ خرداد ۱۳۹۸ تاسیس شد «ارائه خدمات پیمان مدیریت برای اجرای پروژه‌های موسسه» بود. لازم به ذکر است که فریدالدین حدادعادل (برادر زن مجتبی خامنه‌ای) نیز از اعضای هیئت مدیره و صاحبان سهم الشرکه‌ی این شرکت بود که در تاریخ ۲۷ دی ۱۴۰۰ منحل شد.
موسسه جام جم – نوری از تاریخ ۳ اردیبهشت ۱۴۰۰ تا ۷ فروردین ۱۴۰۱ به نمایندگی از صدا و سیما، ریاست هیئت مدیره‌ی این موسسه را برعهده داشت. فریدالدین حداد عادل در فروردین ۱۴۰۱ جایگزین نوری شد. فریدالدین سال‌هاست که در هیئت مدیره‌ی موسسه جام جم حضور دارد.
پیام نوین جام جم صبا – نوری به عنوان نماینده‌ی موسسه‌ی جام جم
نوری به عنوان نماینده‌ی موسسه جام جم و رئیس هیئت موسس این شرکت در هیئت مدیره‌ی این شرکت حضور داشت. موضوع فعالیت این شرکت که در تاریخ ۲۷ تیر ۱۳۹۷ تاسیس شد «انجام امور انفورماتیکی… طراحی ایجاد و راه اندازی و اجرای شبکه‌های رایانه‌ای گسترده ارتباطی و مخابراتی» بود. پیام نوین جام جم صبا در ۱۵ تیر ۱۴۰۰ منحل شد.
سروش دیتا – نوری به نمایندگی صندوق بازنشستگی صدا و سیما رئیس هیئت مدیره این شرکت بود. این شرکت که در تاریخ ۱۵ مرداد ۱۳۸۶ تاسیس شد، زیرمجموعه موسسه سروش صدا و سیما است و موضوع فعالیت آن ارائه خدمات فناوری اطلاعات است .
بنیاد سپهر تبلیغ نوین – نوری نایب رئیس هیئت مدیره‌ی این شرکت بود که در تاریخ ۳۰ شهریور ۱۳۹۹ با هدف «تولید و انتشار محصولات مکتوب، رایانه‌ای و دیجیتال، صوتی و تصویری و چندرسانه‌ای و سایر خدمات فرهنگی متناسب با اهداف موسسه» و ««طراحی، تاسیس و اجرای مراکز، سامانه‌ها و نظام‌های اطلاع‌رسانی و فرهنگی…» تاسیس شد. این بنیاد متعلق به سازمان تبلیغات است که یکی از چندین نهاد و بنیاد تحت اختیار علی خامنه‌ای است.
پایگاه خبری نود اقتصادی
در سامانه‌ی روزنامه رسمی هیچ اثری از نود اقتصادی وجود ندارد. وبگاه نود اقتصادی هم هنوز از محمد سعید جباری به عنوان مدیر مسئول نام می‌برد.
در بخش «درباره‌ی ما»ی این وبگاه آمده است: «۹۰ اقتصادی قرار است رسانه‌ای تخصصی در حوزه اقتصاد باشد که با کنار گذاشتن تعارفات و ملاحظات معمول در رسانه‌های اقتصادی، مشکلات و مطالبات مردم را در این حوزه مهم پیگیری کند» و هدف خود را «رصد، تحلیل و نقدهای منصفانه نسبت به سازمان‌ها، جریان‌ها و دستگاههای دولتی و غیردولتی در حوزه اقتصاد» بیان می‌کند.
بخش‌های خبری این وبگاه عبارت اند از: «اقتصاد کلان»، «بانک، بیمه و بورس»، «انرژی»، «راه و ساختمان»، «تولید و تجارت»، «کشاورزی»، «فناوری»، «اشتغال، و «سایر».
با اینکه عناوین اخبار نود اقتصادی چندان جنجالی نیستند، اما انتخاب کلمات و زبان استفاده شده در این وبگاه منعکس کننده‌ی ایدئولوژی جریان‌های تندروی رژیم جمهوری اسلامی است. به عنوان مثال، یکی از مطالب بخش پربیننده‌ترین اخبار این وبگاه با عنوان «کاسب وحشت» می‌گوید: «نود اقتصادی در ویدئویی ۳ دقیقه‌ای به نقش یکی از پیاده‌نظام‌های دشمن در جنگ اقتصادی علیه مردم ایران پرداخته است.» یک مطلب دیگر شامل نقل قولی از علی آقامحمدی، یکی از اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام است که مشکل بیکاری در تهران ناشی از عدم وجود «نیروی کار مناسب» می‌داند و می‌گوید: «شغل هست ولی شاغل نیست.»