رانت/ رانت خوار

رانت و رانت‌خوار در اصل از واژه‌های انگلیسی‌ Rentier و Economic Rent آمده‌اند. در فارسی رانت بیشتر به معنای امتیازی ویژه و خاص یا امکان دسترسی به منابع خاص مادی و معنوی است. رانت خوار در این معنا به کسی گفته می شود که با توسل به عوامل اقتصادی مثل سیاست‌های حمایتی، کنترل قیمت‌ها، محدودیت‌های بازرگانی (رانت اقتصادی) یا با دست‌یابی انحصاری و پیش از موعد به اطلاعات اقتصادی در زمینه‌هایی مثل بازار بورس (رانت اطلاعاتی و قضایی) یا با بهره‌مندی از توزیع منابع ثروت و قدرت توسط دولت و احزاب و سیاستمداران (رانت سیاسی) یا با بهره‌برداری از روابط خویشاوندی و قرار گرفتن در یک گروه یا تشکل خاص (رانت اجتماعی) به کسب ثروت می‌پردازد.

واژه ای که تا پیش از انقلاب برای بیان مفهوم رانت استفاده می‌شد «مداخل» بود. مثلا در میان مردم رایج بود که بگویند: «این شغل درآمد خوبی ندارد، اما مداخل‌اش خوب است» به این معنی که درآمد قانونی این شغل خوب نیست اما می‌توان با استفاده‌ی نامشروع از موقعیتی که این شغل فراهم می آورد کسب ثروت کرد.

مثال

مردم فساد، رانت خواری و ناهنجاری‌ها را اعلام کنند

خبرآنلاین، ۳ شهریور ۱۳۹۹